Tạp chí Lý luận chính trị có quá trình phát triển 40 năm (tính đến 2016)[6][7] và có tiền thân là hai tạp chí Thông tin lý luận và Nghiên cứu lý luận [8]. 

Tạp chí Thông tin lý luận được thành lập tháng 9-1976, thuộc Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, có chức năng: thông tin về mặt lý luận, những vấn đề, quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam và công nhân trên thế giới để phục vụ nghiên cứu, thuyết minh chính sách, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam.

Tạp chí Nghiên cứu lý luận lúc đầu có tên là Nghiên cứu đến năm 1988 đổi tên thành Tạp chí Nghiên cứu lý luận, trực thuộc Trường Đảng Nguyễn Ái Quốc. 

Khi Học viện Nguyễn Ái Quốc và Viện Nghiên cứu chủ nghĩa Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh hợp nhất thành Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, hai tạp chí Nghiên cứu lý luận và Thông tin lý luận hợp nhất, lấy tên là Tạp chí Lý luận chính trị và ra số đầu tiên vào tháng 1-2001. Từ đó Tạp chí Lý luận chính trị trở thành cơ quan ngôn luận và nghiên cứu khoa học của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, thực hiện những nhiệm vụ trong hoạt động nghiên cứu lý luận của các cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam và Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh.

Trong suốt 40 năm trưởng thành và phát triển, Tạp chí Lý luận chính trị đã có những thay đổi mạnh mẽ về hình thức và nội dung. Từ những ấn phẩm ban đầu còn khiêm tốn về hình thức in ấn, trình bày, xuất bản 3 tháng hoặc 2 tháng một kỳ/một số, số lượng trang còn ít, tạp chí Lý luận chính trị đã tiến tới xuất bản hàng tháng.[8] Nhằm đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế, Tạp chí Lý luận chính trị đã xây dựng thêm phiên bản điện tử và tiếng Anh, chính thức đi vào hoạt động từ ngày 24-2-2014.[9][10][11][12]